LÂY TRUYỀN VIÊM GAN SIÊU VI B TỪ MẸ SANG CON VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

Viêm gan siêu vi B là căn bệnh nguy hiểm có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Dù đã có vắc-xin phòng bệnh, nhưng tỷ lệ nhiễm viêm gan siêu vi B tại Việt Nam vẫn ở mức cao, đặc biệt là nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ và lúc sinh nở. Phòng ngừa lây nhiễm cho thế hệ tiếp theo là yếu tố then chốt để kiểm soát dịch tễ viêm gan siêu vi B trong cộng đồng. 

Viêm gan siêu vi B do virus HBV gây ra, ảnh hưởng trực tiếp đến gan và có thể dẫn đến tổn thương gan mạn tính. Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường máu, quan hệ tình dục và đặc biệt là từ mẹ sang con. Đây cũng là nguyên nhân chính gây ra khoảng 80% số ca ung thư gan trên toàn thế giới. 

Tại Việt Nam, các nghiên cứu cho thấy khoảng 10-20% phụ nữ mang thai nhiễm HBV. Đáng lo ngại hơn, trong số những người mẹ có HBeAg dương tính, có tới 90% trẻ sinh ra có nguy cơ nhiễm virus nếu không được can thiệp kịp thời. Lây nhiễm xảy ra chủ yếu trong quá trình chuyển dạ và lúc sinh, do đó việc phát hiện sớm và điều trị dự phòng có vai trò rất quan trọng.

Phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm viêm gan siêu vi B ngay trong lần khám thai đầu tiên. Nếu phát hiện nhiễm virus, cần được đánh giá tải lượng HBV DNA hoặc xét nghiệm HBeAg để xác định nguy cơ lây truyền. Với trường hợp tải lượng virus ≥ 200.000 IU/mL hoặc HBeAg dương tính, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị dự phòng từ tháng thứ 6 hoặc 7 của thai kỳ bằng thuốc kháng virus an toàn. Ngay cả khi không thể làm các xét nghiệm chuyên sâu, chỉ cần HBsAg dương tính thì cũng nên được điều trị dự phòng. 

Sau sinh, mẹ cần được theo dõi lại chức năng gan và tải lượng virus sau 3 tháng, rồi tiếp tục đánh giá định kỳ. Về phía trẻ sơ sinh, tất cả trẻ cần được tiêm vaccine viêm gan siêu vi B trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Với những trẻ có mẹ nhiễm HBV, cần tiêm thêm huyết thanh kháng virus ngay sau sinh, đồng thời tiếp tục tiêm đủ các mũi vaccine theo chương trình tiêm chủng mở rộng.

Khi trẻ được 7 đến 12 tháng tuổi, cần làm xét nghiệm HBsAg để kiểm tra hiệu quả phòng ngừa. Nếu dương tính, trẻ cần được theo dõi tại cơ sở y tế chuyên khoa để được quản lý và điều trị kịp thời.

Một điều quan trọng là những bà mẹ đang điều trị hoặc dự phòng viêm gan siêu vi B bằng thuốc vẫn có thể nuôi con bằng sữa mẹ. Không có bằng chứng cho thấy sữa mẹ làm tăng nguy cơ lây truyền virus khi đã có tiêm chủng đúng cách. 

Tài liệu tham khảo: 

Quyết định 7310/QĐ-BYT ngày 29 tháng 11 năm 2018 Quyết định về việc phê duyệt kế hoạch hành động quốc gia tiến tới loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai lây truyền từ mẹ sang con. 

Quyết định 678/QĐ-BYT ngày 26 tháng 2 năm 2025 Quyết định về việc ban hành Hướng dẫn kỹ thuật các can thiệp dự phòng lây truyền HIV, viêm gan B và giang mai từ mẹ sang con. 

Nguồn: HCDC “https://hcdc.vn/lay-truyen-viem-gan-sieu-vi-b-tu-me-sang-con-va-cach-phong-ngua-6MZSTp.html”